بينايي يكي از غالب ترين راههايي است كه انسان را بامحيط اطرافش پيوند مي زند بينايي ماشين ، علمي است كه مي كوشد با فراهم كردن ارتباط طبيعي بين ماشين و جهان خارج در هر چه بيشتر كردن كارايي آن گام بردارد مهمترين هدف بينايي ماشين ، شبيه سازي عملكرد سيستم بينايي انسان است و شايد به جرئت بتوان گفت كه بزرگتربن هدف بينايي ماشين ساختن يك ماشين داراي بينايي همه منظوره مي باشد . از چنين ماشيني انتظار مي رود كه بتواند خود را در محيطهاي دلخواه هدايت كندو اشياءموجود در مسير خود را شناسايي نمايد تا بتواند خود را به مقصدي كه هدف نهايي است برساند ويا از عهده كاري كه به او سپرده شده است به خوبي برآيد امروزه فاصله بينايي ماشين از بينايي انسان زياد است و هنوز تحقيقات زيادي در اين زمينه بايد انجام گيرد هدف نهايي همه الگوريتمها و روشهاي پيشنهاد شده در اين تحقيقات ، ايجاد يك ماشين داراي بينايي و هوش براي تفسير اطلاعات بينايي است
طي ساليان اخير تشخيص جهره انسان و اجزاي آن توسط ماشين علاقمندان بسياري را به سمت خود كشانده است بواسطه كاربردهاي فراوان اين رويكرد در ايجاد ارتباط انسانهاي فاقد توانايي هاي جسمي خاص با ماشين و همچنين كاربردهاي مبتني بر تشخيص حالات چهره انسان و تصميم گيري بر اساس آن ، مراكز و سازمانهاي دولتي و غير دولتي نيز به جمع علاقمندان افزوده شده اند
رد گيري و تعقيب حركات چشم از جمله زمينه هاي پر كاربرد و پر طرفدار در بحث مزبور است براي اين منظور ، يك دنباله از تصاوير حاوي چشم تهيه مي شود هدف ردگيري چشم و اجزاي آن در اين دنياله تصاوير است بايد سيستم بتواند اجزاي چشم (مانند مردمك يا پلكها)موجود در اين سلسله تصاوير را تحت نظر بگيرد و مسيرهاي حركت آنها را تشخيص دهد ورودي اين سيستم يك سلسله تصاوير از يك صحنه داراي سروچهره انسان و خروجي آن تعيين موقعيت چشم و اجزاي آن در اين دنباله مي باشد
براي اين منظور تصاويري با فواصل زماني مناسب توسط يك دوربين از چند شخص گرفته مي شود سپس اين تصاوير براي تحليل بعنوان ورودي به سيستم مورد نظر وارد مي گردند در اين سيتم ابتدا موقعيت چشمها و اجزاي آن توسط الگوريتم هاي ورودي مختلف يافت شده و سپس با استفاده از روشهاي مختلف حركت اين اجزاءدر دنباله تصاوير ورودي ردگيري مي شود با تشخيص موقعيت اين اجزاءدر هر فريم موجود در تصاوير دنباله ، مي توان مسير و چگونگي حركات را مشخص نمود در نهايت خروجي كه توسط نرم افزار توليد مي گردد مي تواند همين مسير حركات و يا تفسيري چگونگي حركات باشد
چنين سيستمي مي تواند كاربردهاي مختلفي داشته باشد بعنوان مثال در تعقيب حركات چشم شخص خاص در ميان جمعيت ، براي بررسي موارد مورد علاقه وي و يا برسي اشخاص مشكوك ، تعقيب حركات چشم بينندگان يك برنامه خاص تلويزيوني براي درك قسمتهاي جذابتر تصوير ، تشخيص ميزان هوشياري راننده با توجه به وضعيت و حالات چشم وي ، ايجاد ارتباط معلولين جسمي با كامپيوتر از طريق فرامين چشمي و بسياري كاربردهاي ديگر.
مهندس محمد حسين خسروي كارشناس ارشد كامپيوتر گرايش هوش مصنوعي